Magazin über das Leben in Lüneburg
Themen
Alle Themen und Artikel

Mons, Pons, Fons = Lümborg

geschrieben von Johann Leupold im Juni 2014

Wo de Naam Lümborg von kommen deit is nich so recht klor. Mit „Luna“ – se weer bi de Römers för den Maand tostännig – het de Naam seker nix to doon. Ok wenn ’ne lütte nackige Luna up den Markt-Brunnen vör dat Raathuus de Lüüd ganz stolt ehrn Flitzebagen wiest. Viellicht is de Naam ja von „Hliuni“ kamen. So hett vör öber dusend Johrn de olen Sassen to ehre faste Stee seggt, de se sik up den lütten Barg buut harrn, de nu „Kalkbarg“ heet. Dat Woort „Hliuni“ hett bi se bedüüt: „Stee wo een seker is“. Viellicht hett dat ok blot „lütt Barg“ heeten. As denn later up den Kalkbarg ’ne Borg buut weer, kreeg de eben den Naam „Hliuni-Borg“ un da ut is denn na un na Lüneburg worrn un da hett de Plattdüütschen Lümborg ut makt.
De olen Sassen harrn för ehre Borg ’ne gode Stee utsöcht: da baben weern se seker, se kunnen wiet keeken un de Ilmenau as Waterweg weer nich wiet af. So hett sik denn ünner de Borg na un na mehr Minschen da anbuut un dat wurr ’n Dörp.
Jichtenswann funnen se Solt bi dat Dörp! Dat weer denn ja woll dat grote Loos! Solt weer to de Tiet heel düer un keen Solt harr, de kunn licht riek warrn. Un wo een riek warrn kann, da trecken Minschen hen. Dat Dörp wurr jümmers grötter un de Lüüd fungen Hannel an mit de Lüüd wieder in’n Oosten. Un för den Hannel buuten se ’ne Brüch öber de Ilmenau, dat se Toll innehmen kunnen.
So, nu is mit Barg und Brüch un Solt-Born allet tohoop wat du up jeden „städtischen Gullydeckel“ seihn kannst. De Barg mit de Borg geev up Latiensch dat M, de Brüch geev dat P un de Solt-Born geev dat F. Mons, pons, fons – düsse Dreeklang hett later denn Lümborg riek makt. Man blot: dat geev ’n Konkurrenten. Nich wiet af an de Ilmenau leeg Bardowick, wo de Hannel mit de ­Slawen all lange bleuh. Nich blot mit Bohnen un Wörteln! Bet na Bardowick kunnen Scheep up de Ilmenau feuhren. Bardowick weer to de Tiet ’ne „Metropole“ un so ’ne Oort Vörgänger von Lübeck un pass goot up, dat nich in de Neegde ’n annern Oort grötter wurr. Aber denn vertöörnen sik de Bardowickers mit Hinrich den Leuven un de leet dat schöne Bardowick mit siene söben groten Karken toschann maken un maak Lümborg to ’ne Stadt.
Nu weern de Lümborgers baben up. Se kunnen ehr Solt för düret Geld verkäupen. Dat mehrste güng mit Ossenkoren öber Land in grote Faten un later denn ok öber den Stecknitzkanal na Lübeck. Dor seeten nämlich noch plietschere Kooplüüd. De bröchen dat Lümborger Solt mit ehre Scheepen in alle Länner rund üm de Oostsee. Solt wurr bruukt, üm Fleesch un Fisch haltbor to maken. Ok wenn de Lübeckers da mehr an verdeinen, för de Lümborgers bleev so veel Verdeenst nach, dat se sik groote Hüüs buen kunnen – blot nich ganz so groot, as de in Lübeck. Liekers, Lümborg weer ne rieke Stadt.
Un de Lümborgers sorgen ok daför, dat dat so bleev. Ehr Hartog harr de Stadt an dat Enn vun dat dörteihnte Johrhunnert dat „Stapelrecht“ geven un nu mussen de Kooplüüd de öber Land trocken, all ehre Saken in Lümborg utladen un to’n Verkoop anbeden. Dat wollen de aber nich un se trocken in’n wieden Bagen üm de Stadt rüm dör den Woold. Darüm lett denn de rieke Stadt för veel Geld de „Landwehr“ buen. Dat is ’n groten Wall mit blot ’n poor Gaten in, wo de Kooplüüd denn dörfohren kunnen, aber in de Stadt lenkt wurrn. De Landwehr kann een jümmers noch seihn. Se is ’n kultuurhistorischet Denkmaal.
In dat sössteihnte Johrhunnert geev dat denn nich mehr so veel Hering in de Oostsee un de Solthannel güng trüch un Lümborg wurr arm un keeneen kunn mehr ’n nieget Hus buen. Lümborg bleev nu ahn grote Ännerung bit hüüt. De Saline pump aber jümmers noch dat Soltwater ut den Grund un so wurr dat Solt ünner de Stadt na un na afspöölt un de Grund sack dal un in dat „Senkungsgebiet“ wurr een olet Huus na dat annere afreten. Denn wurr aber de „Arbeitskreis Lüneburger Altstadt“ grünn’t un de sorg daför, dat de Afrieterie uphöör. De Lümborgers köönt heel dankbor wesen, denn nu is Lümborg ’n Touristenmagnet un de Oolt­stadt mit de fien restaureerten Hüüs is Kulisse för „Rote Rosen“.
Freuher höre Lümborg as rieke Stadt to den groten Hansebund to un as denn de „Hansebund der Neuzeit“ grünn’t worrn is, hett Lümborg sik da glieks mit ansloten un nennt sik sülmst nu stolt „Hansestadt Lüneburg“. Öber söbentig dusend Minschen leevt in in dat „Oberzentrum“ Lümborg. Noch vör ’n poor Johrn hören veele Suldaten to de Inwahners. Ut een von de twee gröttsten Kasernen is nu aber ’ne Universität worrn un wo freuher junge Keerls rumlepen sühst du hüüt junge Deerns. Da kannst an seihn: de Welt warrt mit de Tiet doch beter! ¶

Foto: Rob Irgendwer © Wikimedia (CC BY-SA 3.0)

Anzeige